سفته همانند چک و برات یک نوع وسیله پرداخت غیر پولی محسوب می شود که مطابق آن، صادر کننده تعهد می نماید در تاریخ مشخصی و یا بدون تاریخ و به صورت عندالمطالبه، مبلغ معینی را در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید. ( ماده ۳۰۷) قانون تجارت

امروزه تهیه سفته کار دشواری نیست و حتی در دکه های روزنامه فروشی هم قابل تهیه است. ولی باید در نظر داشت که خرید آن از بانک، خطر جعلی بودن و یا پرداخت مبلغی گران تر از بانک را به دنبال دارد. لذا با تهیه سفته از بانک، می توان از این خطر ها  جلوگیری نمود.

هر سفته یک مبلغ اسمی دارد که برروی فرم چاپی آن مندرج است  و فقط تا همان میزان، می توان  برروی آن مبلغ نوشت. برای مثال جهت  صدور سفته ای به مبلغ ده میلیون تومان باید سفته ای تهیه نمود که مبلغ اسمی آن کمتر از این میزان  نباشد.

سفته یکی دیگر از قراردادهای تجاری است که به واسطه آن، شخص صادر کننده موظف است مبلغ تعیین شده را در زمان مقرر یا به صورت عندالمطالبه پرداخت نماید. خرید سفته از رایج ترین کارها است، به همین جهت عامه ی مرد برای آن اهمیتی قائل نیستند.  اما اگر قوانین و مقررات این گواهی تجاری به  درستی رعایت شود، مزیت های فراوانی به همراه خواهد داشت.

سفته در ایران به دلیل سختی در وصول کردن آن  تقریبا از رده خارج شده است و مردم برای مبادلات خود از چک استفاده می کنند. اما کماکان افرادی هستند که برای معاملات خود از سفته استفاده کنند. به همین جهت چگونگی گرفتن سفته را برای شما می گذاریم.

به عنوان شخصی که صادر کننده  است می بایست پس  از مهر و امضاء و قبل از تحویل دادن نکات زیر را رعایت فرمایید:

فسخ تمبر مالیاتی: برای دریافت اوراق سفته بانک به نسبت مبلغ مورد نظر از شما مبلغی را دریافت می کند. و در اصلاح قانونی می گویند شما سفته را خریده اید. اما امروزه جایگزین فسخ تمبر مالیاتی شده است.

قید کردن تاریخ صدور سفته: تاریخی را که فرد صادر کننده سفته را به طرف مقابل خود می دهد.

ثبت مبلغ معین برای سفته: مبلغی که در حاشیه سفته نوشته شده است حداکثر مبلغی است که شما می توانید تضمین به پرداخت آن کنید. ضمناً نوشتن مبلغ به حروف در سفته الزامی است.

تعیین گیرنده ی وجه: در این قسمت شما باید نام کسی که سفته را به نفع او صادر می کنید را بنویسید و یا از عبارت وجه حامل استفاده کنید. اگر نمی خواهید سفته شما در بازار دست به دست بچرخد از نوشتن وجه حامل خودداری کرده و اسم شخص را ذکر کنید.

تعیین تاریخ تادیه ی سفته: تاریخ بازپرداخت سفته را می توان به صورت قرارداد یا عندالمطالبه قرارداد و یا برای آن یک مهلت تعیین کرد.

هر سفته یک فرم چاپی مخصوص به خود  دارد و حاوی مندرجاتی است که باید به درستی آن ها را کامل نمود.

مطابق ماده ۳۰۸ قانون تجارت، برخی از این نکات از شرایط اساسی اعتبار سفته می باشد و عدم رعایت آن ها سفته را از سندیت و اعتبار می اندازد مثل مهر و امضاء، مبلغ، گیرنده وجه و تاریخ پرداخت ولی سایر مندرجات سفته مانند مکان تأدیه و. .. از سندیت و اعتبار سفته نمی کاهند ول قید آن ها ضروری است.

بطور کلی مطالبی که در سفته باید قید شود شامل موارد زیر می باشد:

1. نام و نام خانوادگی گیرنده وجه: مطابق ماده ۳۰۷ قانون تجارت، در سفته، گیرنده وجه شخصی است که سفته در وجه یا به حواله کرد او صادر می شود و قید نام او ضروری است. ولی سفته را بر خلاف برات، صادر کننده نمی تواند به نام و به نفع خودش صادر نماید.
2. نام و نام خانوادگی صادر کننده وجه: این قسمت نیز در سفته باید کامل شود.
3. مهر یا امضاء صادر کننده: عدم درج مهر یا امضای صادر کننده، سفته را از سندیت و اعتبار ساقط می کند.
4. تاریخ صدور: نیازی نیست تاریخ صدور سفته به تمام حروف نوشته شود ولی قید روز، ماه و سال تاریخ صدور سفته ضروری است و الا سفته اعتبار ندارد.
5. مبلغ سفته: بند ۱ ماده ۳۰۸ قاون تجارت، تعیین مبلغ سفته را با تمام حروف ضروری دانسته است ولی عدم رعایت این شرط، سفته را از اعتبار نمی اندازد زیرا از شروط اساسی محسوب نمی شود.
6. تاریخ پرداخت: مطابق بند ۳ ماده ۳۸ ذکر تاریخ پرداخت در سفته ضروری است و می تواند عندالمطالبه، به وعده معین و یا به رؤیت باشد که در ادامه مفصلا به توضیح آن خواهیم پرداخت.
7. مکان تأدیه: مکان تأدیه نیز باید در سفته ذکر شود ولی  مطابق ماده ۳۰۸، از مندرجات ضروری سفته محسوب نمی شود و عدم ذکر آن منجر به ازبین رفتن اعتبار سفته نمی شود.
8. تمبر مالیاتی: تمبر مالیاتی هزینه ای است که بابت خرید هر برگ سفته باید پرداخت کرد و نرخ آن بر حسب مبلغ اسمی هر سفته متفاوت است.
9. ادرس محل اقامتگاه صادر کننده: این قسمت نیز باید تکمیل گردد ولی در ماده ۳۰۸ به عنوان شروط اساسی از آن ذکر نشده است.
10. محل پرداخت سفته:  نیز باید ذکر گردد ولی عدم ذکر آن لطمه ای به اعتبار سفته نمی زند.

• اگر فاقد امضاء یا مهر باشد، سفته سندیت ندارد یعنی حتی یک سند عادی هم نیست.
• در صورتی که سفته فاقد تاریخ باشد: سفته به رؤیت محسوب می شود. یعنی تاریخ رویت چک، تاریخ صدور محسوب می شود.
• در صورتی که سفته فاقد محل پرداخت باشد: محل صدور، محل پرداخت محسوب می شود.
• درصورتیکه سفته فاقد محل صدور باشد: سفته همچنان معتبر خواهد بود ولی اعتبار اسناد تجاری را ندارد و فقط یک سند مدنی است و محلی که کنار نام متعهد ذکر شده است، محل صدور می باشد.
• اگر سفته در وجه شخصی معینی صادر شود نام وی باید حتما ذکر شود و اگر ذکر نشود، عنوان در وجه حامل در آن ذکر می شود.

اصول و قوانین سفته که همه باید بدانند!

نکته مهم در مورد سفته این است که مبلغ تعهد داده شده در سفته باید در تاریخ مشخص و یا حتی عندالمطالبه پرداخت شود.

مبلغ ذکر شده در سفته تنها به کسی پرداخت می شود که سفته در وجه او صادر شده و اگر بخش نام سفته خالی یا در وجه حامل ذکر شده باشد مبلغ سفته به کسی تعلق می گیرد که سفته در دست او باشد.

البته خوشبختانه سفته دارای سقف است و برای مثال یک سفته ده میلیون ریالی تنها همین اندازه تعهد مالی به همراه دارد. امکان درج مبلغ دلخواه مانند چک در سفته وجود ندارد. برای رسیدن به مبلغ دلخواه باید به همان اندازه سفته تهیه کنید.

سفته را می توان به سه طریق زیر صادر نمود:

1. به نام شخص معین
2. در وجه حامل: در این صورت مالک سفته کسی خواهد بود که آن را در دست دارد. چنانچه در سفته نام کسی که سفته به نفع او صادر می شود ذکر نشود، سفته در وجه حامل محسوب می شود.
3. به حواله کرد: عبارت” به حواله کرد” به این معنی است که  یا وجه سفته  به شخص مشخصی  پرداخت شود (که در متن سفته  اسم او قید  گردیده است) یا به هر کسی که وی اعلام کرده است. عبارت ”به حواله کرد” در واقع به فرد این اختیار را می دهد که سفته  (طلب خود) را  به شخص دیگری منتقل نماید.

تاریخ سفته به یکی از سه شکل زیر می تواند باشد:

1. عند المطالبه: صادر کننده می تواند تاریخ چک را به شکل عندالمطالبه درج کند  که در اینصورت، هر زمان دارنده سفته بخواهد، می تواند آن را از بانک وصول کند.

1. به تاریخ معین: در اینصورت، فقط در تاریخ ذکر شده روی سفته می توان وجه آن را مطالبه نمود.

1. به رؤیت: در صورتی که سند فاقد تاریخ پرداخت باشد، تاریخ رؤیت سفته، تاریخ پرداخت آن محسوب می شود.

پشت نویسی (ظهر نویسی) شیوه رایج در اسناد تجاری از جمله سفته است که برای موارد زیر انجام می گیرد.

1. بابت انتقال: در این حالت، ظهرنویسی طریقه انتقال حقوق سفته می باشد. بنابراین علاوه بر اینکه مالکیت سفته به دیگری منتقل می شود، کلیه حقوقی که از سفته ناشی می شود نیز از جمله طلب، ضمانت و… را به انتقال گیرنده واگذار می شود.

چنانچه، مقصود از ظهرنویسی، قید نشده باشد فرض بر اینست که ظهرنویسی برای انتقال است.

1. بابت ضمانت: یکی از کاربرد های ظهر نویسی سفته بابت ضمانت می باشد. به این صورت که شخص ثالثی پرداخت سفته را تضمین می نماید تا در صورت عدم پرداخت آن در موعد مقرر، دارنده بتواند به آن شخص یا اشخاص مراجعه بنماید.

1. بابت وکالت: ظهرنویسی به عنوان وکالت که ظهرنویسی برای وصول نیز نامیده می شود، عبارتست از اینکه دارنده سفته بدون آنکه مالکیت آن را به دیگری منتقل نماید، با پشت نویسی شخص دیگری را مأمور می کند که وجه آن را در سررسید از صادر کننده دریافت نماید.

اساسا نپرداختن وجه سفته، جرم نیست و بر خلاف چک، صدور سفته بلامحل مجازات کیفری در پی  ندارد و دارنده سفته، در صورت نبودن وجه، تنها می تواند به دادگاه حقوقی مراجعه و اقدامات لازم را که در زیر به آن اشاره شده انجام دهد.

دارنده سفته میبایست  در تاریخ سررسید، آن  را مطالبه و در صورت وجود وجه آن را وصول کند، ولی چنانچه  مبلغ  سفته پرداخت نشد، دارنده سفته باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ سر رسید، سفته را واخواست کند.

واخواست شکایت دارنده سفته علیه صادر کننده آن است مبنی براینکه  سفته  در سررسید آن پرداخت نشده است. از آنجایی  که این اعتراض باید به صادرکننده اطلاع داده  شود، واخواست در برگه‌های چاپی که از طرف وزارت دادگستری تهیه شده موجود می باشد، علاوه بر این بانک‌ها نیز واخواست ‌نامه چاپی مخصوص دارند. در واخواست رونوشت کامل سفته نوشته می‌شود و دستور پرداخت وجه سفته که به وسیله دادگاه انجام می‌گیرد، قید می شود.
همانطور که قبلا اشاره شد، واخواست سفته برای بهره مندی از مزایای اسناد تجاری  از جمله  خسارت تاخیر تادیه و توقیف اموال قبل از صدور حکم و سایر مزایای تجاری لازم  است.
هر چند بدون واخواست نیز امکان مطالبه وجه آن وجود دارد ولی در این حالت سفته در حد  رسید عادی خواهد بود و دعوی ناشی از آن نیز یک دعوای مدنی خواهد بود.

امروزه گرفتن سفته حین استخدام تحت عنوان ضمانت و جهت حسن انجام کار بسیار شایع می باشد. یکی از نگرانی هایی  که در مورد این گونه سفته ها وجود دارد راجع به  وصول این سفته ها میباشد. در این خصوص باید گفت که چون این سفته ها اصولا بابت پرداخت، صادر نمی شوند و هدف از صدور آن ها انجام درست تعهد می باشد لذا  اصل بر اینست که کارفرما نمی تواند وجه  آن را وصول نماید مگر آنکه ثابت نماید، کارگر در انجام تعهد خود کوتاهی و قصور ورزیده است.

مطابق ماده ۵۲۲ ” قانون آیین دادرسی مدنی ” خسارت تأخیر تأدیه در سفته با وجود سه شرط زیر قابل مطالبه می باشد:

• تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه؛
• توانایی مالی صادر کننده و امتناع وی از پرداخت  وجه سفته؛
• مطالبه دارنده سفته.

میزان خسارت طبق نرخ سالانه توسط بانک مرکزی اعلام می شود.

مبدأ محاسبه میزان خسارت تأخیر تأدیه، زمان مطالبه وجه سفته  می باشد.

در برخی موارد، دارنده سفته، نمی تواند تا زمان سررسید موعد پرداخت سفته صبر کند دراین حالت می تواند سفته خود را به قیمت کمتراز وجه درج شده در آن  و در قبال مبلغ کمتری به بانک  دهد به این عمل تنزیل سفته می گوییم.

در صورت گم شدن سفته در نزد دارنده، وی بایستی به دادسرا مراجعه نموده و ضمن اعلام مشخصات آن، اعلام مفقودی آن را اعلام کرده و صادرکننده را ملزم به صدور  مجدد سفته نماید.

امکان انتقال سفته وجود دارد؟

بله. در هر صورت سفته امکان انتقال دارد. در صورتی که نامی در سفته ذکر نشده باشد راه انتقال آن این است که حامل آن تغییر کند. سفته در دستان هرکس باشد به او منتقل شده است. در صورتی که در سفته نامی هم ذکر شده باشد می توان آن را پشت نویسی کرده و به شخص دیگری انتقال داد.

برای اطلاع بیشتر راجع به مطالب سرمایه گزاری ، وام میتوانید وارد سایت وام یابی شوید.

WWW.VAMYABI.IR

لینک کوتاه

برچسب ها :