چهل و نهمین شماره ماهنامه بانکداری آینده با عنوان روی جلد "آقای دیجیبانک" به سردبیری محمود فراهانی در 5 پرونده و 100صفحه منتشر شد. امروز بانک ها باید مدل های کسب و کار سنتی خود را کنار گذاشته و مدل های نوین و دیجیتال را بکار گیرند. عدم توسعه مدل های متکی بر بانکداری باز فاصله صنعت بانکداری کشور را با صنعت بین المللی دوچندان خواهد کرد.فرامیز این شماره به مرور صنعت پرداخت کشور اختصاص یافته است. همچنین فصل بانک تجارت را نیز در قالب یک پرونده خواهیم خواند. یکی از محورهای این شماره از ماهنامه تمرکز بر آینده شاخص های کلان اقتصادی تا سال 1404 و تاثیر FATF و ریاست جمهوری ایالات متحده بر آینده اقتصاد کشور و جهان است. آمارها نشان می‌دهد که عدم تصویب لوایح FATF و ماندن در لیست تحریم های ایالات متحده کشور را متزلزل خواهد کرد. گرچه پیش از انتخابات مسئولین کشور اظهار بی تفاوتی نسبت به نتیجه رای گیری داشتند، اما به نظر می رسد انتخاب جو بایدن بعنوان رئیس جمهور ایالات متحده "جشنی" در دل مسئولین به پا کرد. از طرف دیگر، تحول صنعت بانکداری در کشور امری مهم در آینده بانک ها تلقی می شود. امروز بانک ها باید مدل های کسب و کار سنتی خود را کنار گذاشته و مدل های نوین و دیجیتال را بکار گیرند. عدم توسعه مدل های متکی بر بانکداری باز فاصله صنعت بانکداری کشور را با صنعت بین المللی دوچندان خواهد کرد. کما اینکه ممکن است برخی از خدمات مورد نیاز بانک های داخل که از خارج از کشور تهیه می شود منسوخ شده و بانک های داخل را با مشکلات جدی مواجه کند.

روند بانک دیجیتال

پرونده اقتصاد کلان، در مصاحبه ای با پیمان مولوی، رئیس انجمن اقتصاددانان کشور در زمینه عدم رشد اقتصادی کشور و شاخص های آن آغاز شد. آنچه از سخنان وی پیداست، وضعیت بسیار بحرانی اقتصاد کشور و دست و پا زدن مسئولین برای رفع تحریم ها است. به گفته این اقتصاددان، گرچه ما به دنبال رفع تحریم ها هستیم، اما عملکرد مسئولین همیشه منجر به فرار سرمایه گذاران خارجی از کشور، حتی در شرایط غیر تحریم شده است. سپس در گزارشی به پیش بینی شاخص های کلان کشور تا سال 1404 پرداخته شده و در گزارشی دیگر، تأثیر تصویب یا عدم تصویب FATF و همچنین مذاکره و یا عدم مذاکره با ایالات متحده بر آینده شاخص های اقتصادی بررسی شده است. در نهایت در این پرونده پیش بینی صندوق بین المللی پول از آینده اقتصاد جهان در سایه کرونا تحت سناریوهای مختلف بررسی شد.

حرکت بانک ها به سمت دیجیتال

پرونده دوم از این شماره در گفتگویی با علی اشرف افخمی، مؤسس اولین بانک دیجیتال، گشوده شد. در این مصاحبه ضرورت حرکت بانک ها به سمت دیجیتال و فاصله فابل توجه بانک ها از بانک دیجیتال در کشور مورد بررسی قرار گرفت. سپس در گزارشی در این پرونده به بررسی عوامل چابک سازی صنعت بانکداری و امتیازات آن در این صنعت پرداخته شد. در پایان، در یک مطالعه موردی به مقایسه شیوه های سنتی و مدرن اعتبار سنجی در کاهش مطالبات معوق بانک ها و بهبود عملکرد آن ها پرداخته شد.

ارتباط بانک ها و شرکت ها

پرونده سوم از این شماره حول محور نحوه تعامل بانک ها و شرکت های پرداخت در فرامیزی با حضور 7 تن از کارشناسان و فعالان حوزه گشوده شد. محمدعلی محمودزاده، مدیرعامل پرداخت الکترونیک سداد؛ امیرمسعود پورهاشم، مدیرعامل سایان کارت؛ فرهاد وکیلیان، مدیرعامل سابین تجارت آریا؛ سعید احمدی پویا، مشاور ارشد کسب و کار و فینتک هلدینگ فناپ؛ علیرضا بیجار، قائم مقام مدیرعامل مهندسی نرم افزار شقایق؛ ایمان اسدی، مدیرعامل اندیشة هوشمند رایان پارسی و آرش بابایی، مدیرعامل تجارت الکترونیک ارتباط فردا اعضای حاضر در این فرامیز را تشکیل دادند. در ادامه این پرونده در 3 گزارش پیاپی به بررسی عملکرد استانی صنعت پرداخت در طی سال های گذشته در سه ابزار پایانه فروشگاهی، اینترنتی و موبایلی پرداخته شد. نتایج این گزارش ها نشان می دهد که استان های کوچک در حال فاصله گرفتن از صنعت پرداخت آنلاین و روی آوردن به پرداخت های معمول و حضوری هستند. در نهایت این پرونده نیز با بررسی و مقایسه عملکرد پورتفوی شرکت های پرداخت بسته شد.

امروز برای فردا

پرونده ویژه بانک تجارت در گفتگویی با حضور مرتضی ترک تبریزی، عضو هیئت مدیره بانک تجارت گشوده شد. در این مصاحبه ورود بانک تجارت به عصر نوین بانکداری و برنامه های آینده بانک در توسعه فناوری های نوین در این بانک پرداخته شد. سپس در گزارشی ویژه به ارزیابی عملکرد، درآمد ها و سود آوری این بانک در سال های گذشته پرداخته شد. در نهایت، این پرونده با گزارشی در زمینه بانکداری شرکتی، که یکی از نقاط تمرکز بانک تجارت در حوزه بانکداری است، بسته شد.

بخت یار بانک ها

آخرین پرونده از این شماره بانکداری آینده در میز سخنی با حضور مهدی قاسمی، صاحبنظر حوزه بانک، گشوده شد. در این مصاحبه اهمیت جایگاه کلیدی بانک در ارائه تسهیلات بانکی و حمایت از تولید کشور مورد بررسی قرار گرفت. به گفته مهدی قاسمی، در صورت فاصله گرفتن بانک ها از عملکرد تسهیلات دهی و حرکت به سمت اوراق بدهی، شرکت های کوچک و متوسط در حوزه وام گیری با مشکلی جدی مواجه خواهند شد. سپس در این پرونده به بررسی درآمدزایی بانک ها از حوزه تسهیلات دهی و میزان سودآوری این ابزار برای بانک ها و سپرده گذاران پرداخته شد. در گزارشی دیگر نیز به بررسی روند تسهیلات و سپرده بانک ها در کشور در طی سال جاری پرداخته شد. در نهایت، این پرونده در گزارشی حول محور قابلیت های بانکداری دیجیتال و بسترهای مورد نیاز برای پیاده سازی این سیستم بسته شد.

آیا ارز دیجیتال بانک مرکزی می‌تواند جایگزین ارزهای فیات شود؟

با شیوع بیماری کرونا توسعه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) سرعت بیشتری گرفته است. و اثبات آن با بررسی تعداد رو به رشد پروژه‌ها و راه‌اندازی اولین ارز دیجیتال رسمی در باهاماس (Bahamas) کار ساده‌ای است.

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، علاوه بر این تحلیگران بانک Deutsche معتقدند که در بلند مدت ارزهای دیجیتال بانک مرکزی جای پول نقد را می‌گیرند.

اما آیا این ارزهای بهترین گزینه برای جایگزینی ارزهای فیات هستند؟

ارز دیجیتال بانک مرکزی چیست؟

ارز دیجیتال بانک مرکزی شکلی دیجیتال از پول فیات است که می‌تواند بوسیله بانک‌های مرکزی راه‌اندازی شود. در حال حاضر بانک خلق چین پروژه‌ی یک پول دیجیتال را در دست اقدام دارد. قانون‌گذار امور مالی هلند آمادگی خود را برای ایفای نقشی کلیدی در توسعه ارز دیجیتال منطقه یورو اعلام نمود. فدرال رزرو ایالات متحده، بانک انگلستان، بانک ژاپن، و بانک مرکزی اروپا در حال بررسی امکان توسعه و استفاده از این تکنولوژی هستند.

اپیدمی جهانی انگیزه بیشتری به این روند بخشیده است. بانک پرداخت‌های بین المللی (BSI) اعلام کرد که اپیدمی ویروس کرونا به گسترش پرداخت‌های آنلاین سرعت می‌بخشد و مشکلات مربوط به ارزهای دیجیتال ملی را به‌روزرسانی می‌نماید. در گزارش اخیر آن آمده است که اپیدمی کووید ۱۹ نگرش مردم در مورد پول نقد را تغییر می‌دهد، حتی اگر ایده رایج جامعه علمی این باشد که احتمال انتقال ویروس از راه اسکناس‌های بانکی کم است. اخیرا اعضای کنگره ایالات متحده هم بحث “دلار دیجیتال” را مطرح نموده‌اند.

بانک‌های مرکزی به چالش‌های ناشی از ابتکارات بخش خصوصی پاسخ می‌دهند، به عنوان مثال انجمن لیبرا (Libra) فیسبوک. همچنین ارزهای دیجیتال بانک مرکزی مزایای چشمگیر و با کاربردهای متعددی را ارایه می‌دهند و همین ویژگی آن‌ها را برای توسعه و تحقیق جذاب می‌کند. ماهیت دیجیتالی چنین ارزهایی پرداخت‌ها را مدرنیزه می‌کند، و حجم معامله بازار سیاه را کاهش می‌دهد.

علاوه بر این، بانک Deutsche در گزارش اخیر خود از مقامات اتحادیه اروپا درخواست نموده است که به دلیل سابقه پیشرفت چین در این حوزه به راه‌اندازی ارز دیجیتال بانک مرکزی سرعت بخشند. در عین حال عقب ماندن در رقابت  ایجاد ارزهای دیجیتال به معنای از دست رفتن حاکمیت و قدرت در این عرصه است، زیرا کاربران مجبورند تکنولوژی‌های ارزهای دیجیتال بانک مرکزی و استانداردهای پرداخت‌ کشورهای پیشرو را اتخاذ نمایند.

بانک مرکزی اتحادیه اروپا (ECB) یوروی دیجیتال را به عنوان شکل الکترونیک ارز دیجیتال بانک مرکزی برای پرداخت‌های سریع‌تر، آسان‌تر و امن‌تر در نظر دارد. توجه به این نکته حایز اهمیت است که از نظر اتحادیه اروپا ارز دیجیتال بانک مرکزی جایگزین پول نقد نمی‌شود بلکه مکمل آن است و تولید پول نقد همچنان ادامه خواهد داشت.

بانک مرکزی روسیه هم چنین عقیده‌ای دارد، بنابراین به نظر می‌رسد که ارز دیجیتال همراه با پول نقد و غیر نقد سومین شکل روبل روسی باشد. در گزارش بانک‌ مرکزی آمده است که “همه این سه نوع و فرم از پول قطعا معادل هم خواهند بود. در این مورد دارندگان پول امکان تبدیل و انتقال روبل از شکلی به شکل دیگر را به طور کامل خواهند داشت.

تفاوت ارز دیجیتال بانک مرکزی با پول فیات

تفاوت کلیدی در ارز دیجیتال بانک مرکزی قابلیت برنامه نویسی و تنظیم شدن آن است. و این یعنی هنگامی که بانک‌های مرکزی توکن‌های ارز دیجیتال بانک مرکزی را ایجاد می‌کنند، از قبل قوانینی برای خرج کردن هم وضع می‌کنند. یک نمونه آشکار بن‌های خرید غذا در ایالات متحده است: مردم این کوپن‌ها را دریافت می‌‌کنند؛ این کوپن‌ها معادل پولی است که فقط می‌تواند برای خرید و تهیه غذا مورد استفاده قرار گیرد و نه برای الکل، سیگار و یا قمار. این “بن‌های غذا” توکن‌های دیجیتالی خواهند بود و تراکنش‌ها مثل الان و به شکل کنونی روی پلتفرم‌های بلاک‌چینی و با استفاده از قراردادهای هوشمند انجام می‌گیرد.

در عین حال، پیشنهادهای بیشتری در مورد قابلیت برنامه‌ریزی دارندگان چنین ارزهای دیجیتال بانک مرکزی وجود دارد: فقط این گروه امکان خرج کردن توکن‌ها را خواهند داشت، و مالکیت توکن‌ها از طریق کیف پول دیجیتالی گوشی‌های هوشمند تعیین می‌شود.

بنابراین در صورت راه‌اندازی  ارز دیجیتال بانک مرکزی قابل برنامه ریزی، خرج کردن پول برای اهدافی به جز اهداف از قبل تعیین شده عملا ممکن نخواهد بود. در نتیجه، پول قابل برنامه‌ریزی برای دولت‌ها می‌تواند واضح و مشخص گردد و به کشورها امکان می‌دهد که جلوی فعالیت‌های مجرمانه، فرار مالیاتی و قاچاق دارو را بگیرند.

اولین راه‌اندازی رسمی ارز دیجیتال بانک مرکزی

تغییر و گذار به ارزهای دیجیتال از قبل شروع شده است، در شش ماه گذشته توسعه ارز دیجیتال بانک مرکزی تسریع شده است. در همین راستا، در بیستم اکتبر، راه‌اندازی رسمی ارز دیجیتال بانک مرکزی باهاماس به نام SandDollar صورت گرفت و اولین کشوری در جهان  بود که ارز دیجیتال را در سطح حکومتی صادر کرد. قیمت SandDollar به دلار باهاماس وابسته است، که آن هم به دلار آمریکا وابسته است.

مردم می‌توانند این ارزها را از طریق گوشی‌های هوشمند دارای کیف پول‌های دیجیتال مورد تایید بانک مرکزی استفاده کنند.( که دانلود آن در App Store و  Google Play در دسترس خواهد بود).

بانک‌های تجاری باهاماس، ارایه دهندگان سرویس پرداخت، و سیستم‌های انتقال پول با SandDollar کار می‌کنند. همانطور که در وب‌سایت پروژه ارز دیجیتال بانک مرکزی آمده است، ارزهای دیجیتال از قبل در تمام مراکز خرید پذیرفته می‌شوند و کمیسیون و یا کارمزد تراکنش‌ها بسیار پایین است.

کاربران ارز دیجیتال بانک مرکزی این پروژه ناشناس نمی‌مانند اما به شدت قوانین حفظ حریم خصوصی و حفظ داده‌ها را دنبال می‌کند. در آینده و با افزایش تقاضا ارز دیجیتال بانک مرکزی برنامه‌ای برای صدور توکن‌های جدید دارد و برای حفظ تعادل بازار دلارهای فیات را از بازار جمع می‌کند. و برنامه‌هایی برای استفاده از ارز دیجیتال بانک مرکزی باهاماس خارج از کشور نیز در برنامه هست. با این وجود احتمال دارد این پروژه با یکی از مشکلات فعلی مربوط به سازگاری با بلاک چین روبرو شود.

این اپیدمی پتانسیل سرعت بخشی به روندهایی را دارد که قبل از بحران پیدا شدند. روندهایی که سبب تغییرات ساختاری در اقتصاد جهانی خواهند شد. طبق آخرین گزارش بانک پرداخت‌های بین المللی، در حال حاضر ۸ درصد از بانک‌های جهانی در مورد احتمال بکارگیری ارزهای دیجیتال ملی تحقیق می‌کنند که نیمی از آن‌ها قبلا راه‌های جدید پرداخت را آزمایش کرده‌اند. در طول شش ماه گذشته تعداد پروژه‌های ارز دیجیتال بانک مرکزی افزایش یافته است. اولین پروژه رسما در باهاماس راه‌اندازی شد. بنابراین Marion Labour یک تحلیل‌گر بانک Deutsche معتقد است که تعدادی از بانک‌های مرکزی در منطقه یورو،انگلستان، ژاپن و کانادا  ظرف ۳ سال آینده ارز دیجیتال بانک مرکزی را منتشر می‌کنند.

می‌توانیم در آینده یک معماری  وساختار کاملاجدید برای پول متصور بشیم؛ گامی به مهمی اختراع کارت اعتباری. علاوه بر این، این نوع پول یک ویژگی کلیدی جدیدی خواهد داشت:  قابلیت برنامه‌ریزی داشتن.  احتمال وقوع چنین تغییراتی سریع‌تر از انتظار نیز وجود دارد. بنابراین معتقدیم که این روند، روندی رو به رشد خواهد بود و احتمال دارد پروژه‌های راه‌اندازی شده تا سال آینده به عدد ۵ افزایش یابد.

لینک کوتاه

برچسب ها :